Een van de eerste panden van de VU was de Keizersgracht 162. Hier zijn nog enkele filmbeelden van. We zijn ook erg benieuwd hoe het gebouw beviel. Heeft u hier nog gewerkt of gestudeerd? Mail ons uw herinneringen via l.l.neervoort@vu.nl of a.c.flipse@vu.nl.

Click here for the English text

Door: Ab Flipse en Liselotte Neervoort

Het pand Keizersgracht 162 en de naburige panden vormden lange tijd het middelpunt van het universitaire leven. Tot de verhuizing naar de campus aan de De Boelelaan in 1966 waren de panden in gebruik voor colleges, administratie, de universiteitsbibliotheek, de faculteiten Letteren (nu FGW), Godgeleerdheid (nu FRT) en Rechtsgeleerdheid.

In december 1883 werd de eerst stap gezet door het bestuur van de Vrije Universiteit, de Vereeniging voor Hooger Onderwijs op Gereformeerden Grondslag, met de aankoop van het gebouw uit 1615 voor 41.000 gulden. Het gebouw werd grondig verbouwd en op 1 februari 1884 konden de eerste colleges er plaatsvinden. De gevel werd vernieuwd, en daarop prijkte vanaf nu de tekst “Vrije Universiteit” en “Anno 1884”. De functie als universiteitsgebouw werd verder onderstreept door de plaatsing van een houten schild met het zegel van de VU, de ‘maagd in de tuin’ boven de ingang. Op de bovenverdieping was er ruimte voor studentenhuisvesting in het Hospitium. Omdat de VU in de eerste jaren maar weinig studenten trok (in 1880 waren er vijf studenten, en twintig jaar later 125), was er vooralsnog ruimte genoeg. De universiteit begon begin 20ste eeuw echter wel flink te groeien, en in 1923 werd het al eerder aangekochte naastgelegen pand nr. 164 bij nr. 162 getrokken. Intern vond een verbouwing plaats werd onder meer een gezamenlijke zolder gerealiseerd. In 1930 volgde nr. 166. De VU had toen ongeveer 500 studenten (ter vergelijking, de gemeentelijke universiteit, later Universiteit van Amsterdam telde er toen 2200). De historische gebouwen werden steeds krapper, de smalle trappen konden de stromen nauwelijks meer aan. Krijg een indruk van de binnenkant van het gebouw in de VU-film uit 1935 (vanaf 34:10).

Voor de in 1930 nieuw opgerichte faculteit voor wis- en natuurkunde werd een nieuw laboratorium gebouwd aan De Lairessestraat, en ook voor andere nieuwe opleidingen werden panden elders in de stad gezocht, zoals aan de Koningslaan en de Prins Hendriklaan. Het hoofdgebouw werd tegelijkertijd steeds weer uitgebreid: in 1954 werd het pand op nr. 160 in gebruik worden genomen voor de uitbreiding van de bibliotheek. In hetzelfde jaar werd nr. 166 grondig verbouwd en kreeg het pand twee extra verdiepingen. Alle panden werden intern door middel van gangetjes met elkaar verbonden. Vanaf 1962 waren ook de buurpanden nr. 158 en 168 in gebruik bij de VU. Vanaf de jaren vijftig werkte de universiteit ook aan plannen voor een nieuwe campus in Buitenveldert, waarnaar steeds meer VU-onderdelen verhuisden. In 1966 werden de gebouwen aan de Keizersgracht verkocht. De studentenhuisvesting - inmiddels waren er meerdere hospitia - , transformeerde tot het studentencentrum Uilenstede in Amstelveen. Het duurde uiteindelijk nog tot de jaren 1990 voordat alle faculteiten en diensten van de Vrije Universiteit zich ten zuiden van de Ring verzameld hadden.

Erfgoed dat herinnert aan de oude locaties van de universiteit wordt beheerd door de UB VU, en heeft soms een nieuwe vaste plek gekregen op de campus. Het meest zichtbaar is het schild met het zegel van de universiteit, dat na de verhuizing verwerkt is in de katheder voor in de aula.

Ab Flipse is de universiteitshistoricus van de Vrije Universiteit Amsterdam en Liselotte Neervoort is daar conservator Academisch Erfgoed.

Voor de hele online expositie kijk hier: VU-voorwerpen en hun verhalen | 140 jaar Vrije Universiteit Amsterdam

 

Deel dit artikel