Deze zwart-wit foto uit ongeveer 1905 toont Suze ‘t Hooft, de eerste vrouwelijke student van de VU, die zich in 1905 inschreef bij de faculteit rechtsgeleerdheid . 

Click here for the English text 

Door: Liselotte Neervoort

De foto is waarschijnlijk gemaakt door Fidel Greiner (1865-1938), die onder de naam van zijn vader de zeer succesvolle fotozaak Albert Greiner runde, aan de Nieuwendijk 89 te Amsterdam. De zuid-Duitse Albert Greiner(1833 - 1890) was o.a. hoffotograaf van koning Willem III en raakte bekend door zijn speciale techniek voor het maken van duurzame visitekaartjes met een portretfoto erop. Hij had een brede klantenkring onder acteurs en kunstenaars, maar maakte ook Amsterdamse stadsgezichten. 

Segrina Luiksje ’t Hooft (geboren 1883 te ‘s Hertogenbosch) kwam uit gegoede gereformeerde kringen. Haar vader, P.C. 't Hooft, zat namens Kuypers Antirevolutionaire Partij in de Eerste Kamer. Hij had de toenmalige rector van de VU verzocht of zijn dochter aan de VU mocht worden ingeschreven. Na beraadslaging door de senaat en een stemming waarbij negen hoogleraren voor waren en twee tegen, werd 't Hooft ingeschreven als student. Na een zeer drukbezochte corpsvergadering werd zij ook toegelaten tot het studentencorps en werd zij lid van het dispuut I.V.M.B.O. 

Met de inschrijving van Suze ‘t Hooft liep de VU achter op de landelijke trend. Aletta Jacobs was in 1871 als eerste vrouwelijke student in Groningen begonnen, en in de decennia daarna werd het aan de meeste universiteiten gangbaarder dat vrouwen kwamen studeren, al bleef het in kleine aantallen. Toch was het in 1905 schrikken voor de VU. Nog maar zeven jaar eerder sprak  theoloog G.H.J.W.J Geesink de volgende legendarische woorden: ‘Het is mijn hartgrondige wensch, dat de Vrije Universiteit van het meedoen aan een dergelijk ontvrouwelijking der vrouw, te allen tijde bewaard moge blijven; aan het krankheidsverschijnsel der zich intellectueel man voelende vrouw nimmer schuld moge dragen.’ 

Na Suze ‘t Hooft zouden vrouwen slechts mondjesmaat aan de VU gaan studeren. In 1917 meldde zich pas de volgende vrouw, en het jaar erna weer twee. Vanaf de jaren twintig waren bijna elk jaar wel vrouwen onder de inschrijvingen, en zou hun aantal steeds toenemen. Dit leidde ook tot de oprichting van twee vrouwendisputen Pallas en Phoinix binnen het corps. In 1939 maakten vrouwen 10% uit van de nieuwe inschrijvingen van de VU. Na de oorlog zou deze groei verder doorzetten. In 1946 werd er, naast het studentencorps dat vanaf dat moment alleen mannelijke leden telde, een studentenvereniging alleen voor vrouwen opgericht, de V.V.S.V.U.

Op de eerste vrouwelijke hoogleraar moest nog enige tijd worden gewacht. Gezina van der Molen, die in juni 1937 als eerste vrouw was gepromoveerd aan de VU, werd in 1949 benoemd tot buitengewoon, en in 1958 tot gewoon hoogleraar Volkenrecht. Lange tijd was zij een van de weinige vrouwen in een hoge positie op de universiteit. 

Dit is gelukkig wel bijgetrokken, met extra aandacht voor werving en doorstroming, en bijvoorbeeld de Fenna Diemer-Lindeboom leerstoelen, vernoemd naar Fenna Diemer-Lindeboom, de tweede vrouw die aan de VU was gepromoveerd op (5 november 1937) Tegenwoordig studeren er aan de VU, en aan hogescholen en universiteiten in Nederland in het algemeen, meer vrouwen dan mannen. Bij hogere posities zoals hoogleraar is echter nog wel een slag te maken. Verschillende netwerken ztten zich hiervoor in, zoals landelijke Athena’s Angels en aan de VU het WO&MEN@VU netwerk. Gendergelijkheid en diversiteit in bredere zin zijn ook speerpunten van de Vrije Universiteit.

Liselotte Neervoort is  conservator Academisch Erfgoed aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

Voor de hele online expositie kijk hier: VU-voorwerpen en hun verhalen | 140 jaar Vrije Universiteit Amsterdam

Deel dit artikel