Database studenten 1880-1940

In het kader van een onderzoek naar de geschiedenis van het studentenleven aan de VU stelden de onderzoekers Maarten J. Aalders en Peter F. Dillingh een database samen met daarin de namen en gegevens van alle studenten die tussen 1880 en 1940 stonden ingeschreven. De database is beschikbaar voor onderzoek. Onderaan deze pagina kan ze worden gedownload als pdf.

Toelichting bij de database

In deze database zijn gegevens verzameld van alle studenten die van 1880-1940 aan de Vrije Universiteit stonden ingeschreven. Deze zijn ontleend aan het Album discipulorum, het archief van de pedel en, voor zover openbaar, aan de gegevens van de burgerlijke stand of andere overheids-bronnen. Verder is een beroep gedaan op de archieven de Gereformeerde Kerken in Nederland en is er gebruik gemaakt van secundaire literatuur. Gegevens van de medische studenten werden ons ter beschikking gesteld door prof.dr. M. van Lieburg, Hugo van Kinschot was ons zeer behulpzaam bij het raadplegen van de VU-archieven.

Behalve deze basale gegevens zijn hier de examengegevens opgenomen. Helaas zijn niet alle relevante stukken bewaard gebleven, en de stukken die nog wel beschikbaar zijn, zijn lang niet allemaal compleet. Opvallend is bijvoorbeeld het ontbreken van examengegevens van de Faculteit der Rechtswetenschap over de eerste jaren. Vandaar dat deze slechts bekend zijn uit de Almanak van het Corps, en dus vanaf het eerste jaar dat die verscheen (1898) en gegevens opnam over het studiejaar 1896-1897. De Almanak was ook voor de andere jaren de belangrijkste bron van deze rubriek.

Tevens hebben we aandacht besteed aan de studentenverenigingen. Een Corps was er aan de VU pas vanaf 3 maart 1882, maar de eerste 25 jaar kende dat veel problemen. In 1896 werd er naast het Corps een Bond van Gereformeerde Studenten opgericht. Pas in 1901 werd de breuk geheeld. Hun lidmaatschap staat aangegeven, evenals het lidmaatschap van de NCSV, de Nederlandse Christen Studenten Vereniging. Al voor dat het Corps werd opgericht kende de VU een oratorische vereniging, namelijk de oratorische vereniging Da Costa, in 1882 veranderd in een studentencorps. Alle toenmalige studenten waren lid. Met de groei van de universiteit groeide ook het aantal verenigingen, hun leden waren per definitie lid van het studentencorps. Het oudste dispuut is Demosthenes, opgericht november 1882. In 1891 werd het dispuut IUMBO opgericht, gevolgd door het dis-puut FORUM in 1894.

De eerste versie van deze database verscheen in 2016. In de loop van 2021 zijn we begonnen met de revisie. Een belangrijke aanvulling is dat we nu ook de voornamen van de studenten hebben opgenomen, evenals het beroep van hun vader. We gaan daarbij uit van de gegevens die opgegeven werden bij de aangifte van de geboorte van de betreffende student.

Opvallend is dat we af en toe verschillen aantroffen in de gegevens van de burgerlijke stand en die in het album. Soms gaat het om een geboortedag of -jaar, soms om de geboorteplaats. We hebben ons steeds gehouden aan de gegevens van de overheid voor zover deze momenteel (najaar 2021) openbaar waren.

Waar het gaat om de primaire studentgegevens (voornaam, naam, geboortedatum geboorteplaats en het beroep van de vader), is deze revisie voltooid. De controle van de studieresultaten is nog gaande.

Waar de schrijfwijze van de namen van elkaar verschilt, kozen we voor de schrijfwijze van de overheid. Dit doet zich vooral voor bij het gebruik van de letter -y- of -ij-.  In geval van de Hongaarse studenten, die hun voornaam vaak aanpasten, hebben we zoveel mogelijk de Hongaarse naam en schrijfwijze opgenomen. Zo stond Sándor Csekey in geschreven Als Alexander Csekey. Wij kozen voor de naam waarmee hij gedoopt werd.

Wat betreft het beroep van de vader (of moeder) van de ingeschreven student realiseren we ons dat dit in de loop der jaren kan veranderen. Toen H.H. Kuyper (*1864) werd geboren, was zijn vader predikant te Beesd, toen hij werd ingeschreven als student aan de VU (1883), was zijn vader hoogleraar. Soms zijn deze wijzigingen bekend, maar lang niet altijd. De pedel noteerde deze gegevens pas vanaf 1931, soms met terugwerkende kracht, tot die tijd zijn we vooral aangewezen op de burgerlijke stand. Vanaf die tijd kunnen we nagaan of iemand in de loop der jaren van beroep is veranderd of carrière heeft gemaakt. Waar daarvan sprake is, noteren we twee beroepen, gescheiden door een slash.

Correcties op deze lijst kunnen worden doorgegeven via aan dit mailadres: mjaaldersATplanet.nl

Maarten J. Aalders en Peter F. Dillingh
Versie 1 juni 2023

De database (versie juni 2023) is hieronder te downloaden als pdf. Heeft u voor onderzoek een ander format nodig? Neem contact met ons op.

Database VU Studenten 1880-1940 versie juni 2023.pdf