In 1880 begon de VU met slechts vijf studenten. Dit aantal groeide, maar bleef de hele 19e eeuw bescheiden. De studenten begonnen echter gelijk met het oprichten van een studentenvereniging, de Oratorische Vereniging Da Costa, al snel omgedoopt tot Soli Deo Gloria, een voorloper van het huidige L.A.N.X. Deze foto van 1902 is een van de eerste foto’s van de studentenvereniging uit onze collectie. Het is tevens de eerste in een lange traditie: een foto van de senaat voor het vaandel.

Click here for the English text

De Senaat van 1902

Door: Maarten Aalders

Vaak beginnen veranderingsprocessen of zelfs revoluties onder de jongeren. Dat was onder de volgelingen van Abraham Kuyper niet anders dan in andere kringen. Deze foto van de senaat is uit 1902. Het VU-Corps had roerige jaren achter de rug: er waren vanaf 1896 twee corpora geweest, een meer behoudend Corps, onder de naam Gereformeerde Studentenbond, en een wat progressiever Corps, onder de naam Corps van Studenten aan de VU. Het draaide om de vraag in hoeverre het lidmaatschap van het Corps impliceerde dat de student zich voegde naar de ‘gereformeerde beginselen’. In 1901 kwam het tot een compromis en werd de breuk onder de studenten hersteld. Maar wie goed kijkt, ziet op deze foto dat nieuwe breuklijnen zich aankondigen.

Jan Geelkerken (I.V.M.B.O.) zit uiterst links. Hij had uitgesproken meningen, was financieel onafhankelijk, en kwam in de jaren twintig in conflict met de gereformeerde synode over de aard van het Schriftgezag. In 1926 werd hij als predikant geschorst en daarna afgezet. Naast hem zien we zijn goede vriend Jan Netelenbos (1879-1934, Demosthenes), die ook in botsing kwam met de kerk. Ook hij had afwijkende meningen omtrent het Schriftgezag. In 1920 werd hij afgezet als predikant. De derde van links is de joviale J.A. de Wilde (1879-1956, Forum), die zich toen en later ontpopte als een trouw lid van de Gereformeerde Kerken en de ARP, voor welke partij hij tweemaal minister was. Daarnaast zit Herman Rutgers (I.V.M.B.O), op zijn leven wijdde aan de Nederlandsche Christen Studenten Vereniging. In later tijd zou de gereformeerde synode een lidmaatschap daarvan afkeuren, maar zover was het nu nog niet. Daarbij kwam dat Herman Rutgers, anders dan Geelkerken en Netelenbos, niet het conflict zocht, maar de harmonie. Uiterst rechts zit Aart van Schelven (1880-1954). In de jaren dertig zegde hij zijn lidmaatschap van de ARP op, om gedurende de oorlog enkele jaren lid te worden van het Nationaal Front. Na de oorlog werd hij om die reden door de VU als hoogleraar geschiedenis ontslagen. Vaandeldrager is zijn broer Arnout J. van Schelven (1882-1932), over wie mijn geen ‘wandaden’ bekend zijn (en die ook geen lemma in het Biografisch Portaal heeft verdiend).

Maarten J. Aalders is kerkhistoricus

Voor de hele online expositie kijk hier: VU-voorwerpen en hun verhalen | 140 jaar Vrije Universiteit Amsterdam


Deel dit artikel